Sokratik Soru Türleri ve Örnekleri

Sokratik Soru Türleri ve Örnekleri
Sokratik sorgulama tekniği, farklı tür sorular içerir. Bunun bazı örnekleri:
Sokratik Soru Tipi Örnek
Açıklama Soruları •___________ ile ne demek istiyorsunuz?
•Bunu başka bir şekilde ifade edebilir misiniz?
•Sizce temel konu nedir?
•Bize bir örnek verebilir misiniz?
•Bu noktayı daha da genişletebilir misiniz?
Önceki bir soru ya da konuyla ilgili sorular
•Bu soru niçin önemlidir?
•Bu sorunun cevaplanması kolay mıdır zor mudur? Niçin böyle düşünüyorsunuz?
•Bu soruya dayanarak, hangi varsayımlarda bulunabiliriz?
•Bu soru bizi diğer önemli konu ve sorulara götürebilir mi?
Varsayım Soruları
•Insanlar niçin bu varsayımda bulunurlar?
• _______ burada neyi varsayar?
•Bunun yerine ne varsayabiliriz?
•______ farzediyor gibisiniz.
•Sizi doğru anlıyor muyum?
Sebep ve kanıt soruları
•Buna ne bir örnek oluşturur?
•Bunun doğru olduğunu niçin düşünüyorsunuz?
•Başka hangi bilgilere ihtiyaç duyarız?
•Sebebinizi bize açıklar mısınız?
•Nasıl bir akıl yürütmeyle bu sonuca vardınız?
•Bu kanıttan şüphelenmeniz için bir sebep var mı?
•Sizi buna inandıran nedir?
Köken ya da kaynak soruları
•Bu fikri nereden edindiniz?
•Böyle hissetmenize ne sebep oldu?
•Bu sizin fikriniz mi yoksa başka bir yerden mi duydunuz?
•Hep böyle mi hissettiniz?
•Fikriniz birisinden ya da birşeyden etkilendi mi?
Öneri ve sonuç soruları
•Bunun nasıl bir etkisi olur?
•Bu gerçekten mi yoksa muhtemelen mi olabilir?
•Alternatifi nedir?
•Bununla ne ima ediyorsunuz?
•Bu olsaydı, sonuç olarak ne olurdu? Niçin?
Bakış açısı soruları •Başka insan grupları bu soruyu nasıl cevaplardı? Niçin?
•______’ın yapacağı itiraza nasıl cevap verebilirsiniz?
•__________’a inanan birisi ne düşünebilir?
•Alternatifi nedir?
•______ ve _______’nin fikirleri nasıl benzer ve farklıdır?

Sokratik Sorgulama Örneği
Bu sorgulama diyoloğu, üniteye başlandıktan sonra ilerlerken gerçekleşir:

Öğretmen: Küresel iklimimize ne oluyor?
Ahmet: Daha da ısınıyor.
Öğretmen: Isındığını nereden biliyorsunuz? Cevabınızı desteklemek için hangi kanıtlarınız var?
Ahmet: Sürekli haberlerde. Eskiden olduğu kadar soğuk olmadığını hep söylüyorlar. Bu rekor sıcaklık günlerini geçiriyoruz.
Öğretmen: Başka kimse bu tür bir haber duydu mu?
Onur: Evet. Bunu gazetede okudum. Sanırım buna küresel ısınma diyorlar.
Öğretmen: Küresel ısınmayı haber spikerlerinden öğrendiğini mi söylüyorsun? Küresel ısınmanın gerçekleştiğini bildiklerini mi varsayıyorsun?
Yasemin: Bunu ben de duydum. Korkunç. Kuzey kutbundaki buzullar eriyor. Hayvanlar yurtlarını kaybediyorlar. Sanırım haber spikerleri bunu, konuyu araştıran bilim adamlarından öğreniyorlar.
Öğretmen: Eğer durum buysa ve bilim adamları haber spikerlerine söylüyorsa, bilim adamları nereden biliyor?
Cem: İklimi ölçmek için araçları var. Dünyanın sıcaklığını ölçen araştırmalar yapıyorlar.
Öğretmen: Sizce bilim adamları bunu ne kadar süredir yapıyor?
Kerem: Muhtemelen 100 yıldır.
Emre: Belki ondan biraz daha fazla.
Öğretmen: Aslında, yaklaşık 140 yıldır inceleniyor. Yaklaşık 1860’lardan beri.
Yasemin: Yaklaştık.
Öğretmen: Evet. Nereden bildiniz?
Kerem: Sadece aletlerin var olduğu ve bilim adamlarının bu şekilde iklimi ölçme araçlarının olduğu zaman olduğunu hesap ettim.
Öğretmen: O zaman, bu grafikte son 100 yılın iklimine bakarak, dünyanın iklimi hakkında ne söyleyebiliriz?
Pelin: 20’nci yüzyıl önceki yüzyıllardan çok daha sıcak hale gelmiştir.
Öğretmen: Niçin olduğu konusunda hipotez kurabilir miyiz?
Pelin: Tek kelime: kirlilik
Öğretmen: Kirliliğin sıcaklığın yükselme sebebi olduğunu söylerken, neyi varsayıyorsun?
Yasemin: Arabalardan çıkan karbondioksit kirliliğe sebep olur ve fabrikalardaki kimyasallar.
Kaan: Saç spreyi, tehlikeli kimyasalların atmosfere girmesine sebep olur.
Öğretmen: Tamam. Şimdiye kadar tartıştıklarımızı gözden geçirmek için bir dakika ayıralım.